تا ساعت آخری که جان یار من است
خدمت به تو کردن ای وطن کار من است
فرض است که قرض خود ادا باید کرد
من مدیونم، وطن طلبکار من است
محمود افشار
این رباعی را مردی گفته است که با بنیان‌گذاری مجلۀ آینده و انتشار آن با کیفیتی که مورد تحسین بزرگانی چون محمدعلی فروغی بوده، سالها به فرهنگ و ادب کشورش خدمت کرد. سپس اموال فراوان خویش را از راه وقف ابدی به میهنش بخشید تا نه‌تنها در حیات خویش که سالها و قرن‌ها پس از درگذشتش منشأ خیر و برکت و سود و منفعت برای ایران باشد.
برای مایی که هیچ قدم درخوری برای پیشرفت و سربلندی وطنمان برنداشته‌ایم و همواره احساس طلبکاری می‌کنیم و بر این گمانیم که این وطن آنچه را می‌باید به ما نداده است، دیدن و شناختن بزرگمردی چون دکتر محمود افشار یزدی، در حکم داروی ماخولیاست. درمان درد جهل و خودبینی و خودخواهی است، و اگر چنان در این ماخولیای مهتری غرق شده باشیم که با دیدن مرام و مسلک او درمان نشویم، دست‌کم تلنگری به باورهای نادرستمان خواهد خورد. برآنم که پیش از ایجاد چنین روحیه‌ای (طلبکاری از وطن) باید انسانها را خادم و دوستدار میهن بار آورد. در کتابهای درسی ما باید زندگینامۀ چنین کسانی ثبت شود و فرزندان برومند ایران می‌باید در آغاز راه پرورشی خویش با چنین آزادگانی آشنا شوند.
این وطن در طی قرون فرهنگ و تمدنی را پدید آورده که با هزاران هجوم وحشیانه و حکمرانی نالایقان وطن‌فروش بی‌شرافت، همچنان پابرجاست و همچنان هر کس که در این خاک پاک چشم به جهان می‌گشاید، درست از همان دم که خود را می‌شناسد بر بنیاد گذشتۀ پرافتخار درخشان و کم‌مانند خود، اعتماد به نفس و عزتی را حس می‌کند که بسیاری از مردمان جهان (با تمام احترامی که برای تمامی انسانهای روی زمین از هر قوم و نژادی قائلیم و هیچ‌کس را از هیچ‌کس برتر نمی‌شماریم) برای به دست آوردن آن باید سالها بکوشند. خرد و اخلاق و حکمت و هوشمندی ایرانیان، حتی در آنان که سواد خواندن و نوشتن هم ندارند، گاه مایۀ حیرت مستشرقان شده است. این سخنان را من در جایگاه یک ایرانی نمی‌گویم. از گزارش‌های بیگانگانی یاد می‌کنم که گاه حتی با نگاه منفی پای به ایران نهاده‌اند و بعد شیفته و فریفتۀ این تمدن شکوهمند شده‌اند.
این وطن به ما بسی بیش از آنچه لایقیم بخشیده است و اکنون ماییم که باید لیاقت خدمت به این کشور را کسب کنیم و نگذاریم روز به روز بیش از پیش از آن عظمت فخرآفرین پیشین دور بیفتد. به‌راستی ما برای این وطن چه کرده‌ایم که خود را طلبکار می‌دانیم؟ باید بیدار شویم و از امثال افشار بیاموزیم که تمام هستی مادی و معنوی خویش را نثار میهن کرد و همچنان خود را بدهکار می‌دانست.
۲۸ آذرماه سالروز درگذشت دکتر محمود افشار
دکتر مهدی فیروزیان
به نقل از کانال تلگرام روشنان مهر
